Sinds 2016 verdiep ik me in veranderleiderschap. Niet omdat daar nog niet zoveel over bekend is. Nee, juist omdat daar al zoveel over geschreven is. Het fascineert me dat al zoveel onderzoeken de noodzaak voor het versterken van verandervaardigheden binnen het leiderschap aantonen, maar dat dit inzicht nog niet in grote omvang de dagelijkse praktijk heeft bereikt.
De vraag die ik vaak krijg is: “Maar hoe verschilt veranderleiderschap van ‘gewoon leiderschap’?”. In deze blog wil ik dit verhelderen en hiermee ook de noodzaak voor veranderleiderschap aantonen.
De verschillen tussen algemeen leiderschap en veranderleiderschap
Algemeen leiderschap en veranderleiderschap zijn twee verschillende concepten die beide van groot belang zijn voor het functioneren en de groei van een organisatie. Hoewel ze beide essentiële aspecten zijn van effectief management, verschilt hun focus, en daarmee ook de vaardigheden en benaderingen die ze nodig hebben.
Algemeen leiderschap richt zich op het beheren van de dagelijkse activiteiten van een organisatie, het nemen van strategische beslissingen en het inspireren en motiveren van medewerkers om hun volledige potentieel te bereiken. Het gaat over het handhaven van de status quo en het sturen van het bedrijf in de gekozen richting. Het gaat om consistentie, stabiliteit en het behouden van wat al goed werkt. De vaardigheden die nodig zijn voor effectief leiderschap zijn onder andere communicatie, besluitvorming, conflictoplossing en motivatie (Northouse, P.G.,2018).
Veranderleiderschap daarentegen, heeft een meer dynamische focus. Het draait om het begeleiden van de organisatie door belangrijke transformaties en veranderingen. Dit kunnen technologische veranderingen zijn, zoals de adoptie van een nieuw softwaresysteem, organisatorische veranderingen zoals het samenvoegen van afdelingen, of cultuurveranderingen zoals de transitie naar een meer inclusieve en diverse werkomgeving. Veranderleiders moeten in staat zijn om te navigeren door de complexiteit van verandering, weerstand te overwinnen en het team door de transitiefase te leiden. Veranderleiderschap vereist naast algemene leiderschapsvaardigheden ook omgevingssensitiveit, flexibiliteit, aanpassingsvermogen, veerkracht en het vermogen om snel te leren en beslissingen te nemen.
Het belangrijkste verschil: de context
Het is duidelijk dat leiderschap en veranderleiderschap beide cruciaal zijn voor de vooruitgang en het succes van elke organisatie, maar ze vereisen verschillende vaardigheden en aanpakken. Waar leiderschap zich richt op het aansturen, inspireren en begeleiden van een team in het dagelijkse werk, richt veranderleiderschap zich specifiek op het begeleiden van een organisatie door grote veranderingen en het overwinnen van eventuele uitdagingen die onderweg opkomen. Hoewel deze rollen sterk overlappen qua vaardigheden en verantwoordelijkheden, is het belangrijkste verschil tussen leiderschap en veranderleiderschap de context. Leiderschap is relevant in alle contexten en situaties, terwijl veranderleiderschap specifiek is voor situaties waarin impactvolle veranderingen nodig of onvermijdelijk zijn.
Het is interessant om te zien dat de meeste leiders zich richten op de rationele kant van verandering, zoals nieuwe processen, structuren of de lancering van een nieuwe productgroep. Zaken die goed te plannen zijn en enigszins gemakkelijk om grip op te houden. Dat is anders voor de menskant van verandering, waarbij onvoorspelbare factoren zoals emoties, weerstand of onverschilligheid een grote rol spelen. Hier ontstaat voor de meeste leiders het ongemak. Vaak weten ze niet hoe ze met deze factoren om moeten gaan en nemen ze ook niet de tijd of moeite om zich hierin te verdiepen omdat er tien andere prioriteiten op hun bord liggen. Het is daarom belangrijk dat leiders zich bewust zijn van de waarde van veranderleiderschap en investeren in het ontwikkelen van de nodige vaardigheden om met de menselijke kant van verandering om te gaan.
De verschillen in de praktijk
Het evenwicht tussen deze twee aspecten van leiderschap is de sleutel tot het bouwen van een succesvolle, veerkrachtige en adaptieve organisatie.
Een succesvolle organisatie heeft leiders nodig die zowel gericht zijn op stabiliteit als flexibiliteit. Het vinden van de juiste balans tussen deze twee aspecten van leiderschap is essentieel voor het creëren van een veerkrachtige en aanpasbare organisatie die in staat is om veranderingen in de markt en de omgeving op te vangen en hierop te reageren. Dit betekent dat leiders als veranderleiders moeten kunnen anticiperen op toekomstige ontwikkelingen en tegelijkertijd hun team moeten kunnen motiveren en betrekken om zich aan te passen aan nieuwe uitdagingen en kansen.
Wil je jouw vaardigheden voor veranderleiderschap ontwikkelen of versterken? Bekijk dan ons programma “In 8 stappen een doeltreffende veranderstrategie” of het 1-1 Change Leadership coachingsprogramma.
